Prowadzenie apteki, podobnie jak każdego innego przedsięwzięcia biznesowego, wymaga od jego właściciela poznania specyfiki lokalnego rynku, w tym potrzeb klientów. Do tego celu można wykorzystać klasyczne metody badania rynku farmaceutycznego, jak przeprowadzić analizę statystyczną. Jednak gdy już zbierzemy wystarczającą ilość danych i przeanalizujemy je, to otrzymane wyniki statystyczne możemy wzbogacić przeprowadzając dalsze badania, ale tym razem wykorzystując metody jakościowe.

 

Obserwacyjne badania rynku aptecznego 

 

Bardzo skuteczną, i dającą szybkie wyniki metodą, są badania z wykorzystaniem metody obserwacyjnej. Przy czym obserwacje mogą dotyczyć zarówno zachowań klientów, jak i samych pracowników ich obsługujących. W przypadku pacjentów obserwacja obejmuje takie takie zachowania jak: ilość odwiedzin w aptece, długość pobytu, sposób poruszania się, zainteresowanie konkretnymi produktami oraz wystawionymi materiałami reklamowymi, sposób obsługi klienta przez sprzedawcę. Do tej ostatniej sytuacji, najlepszą metodą badań obserwacyjnych będzie „tajemniczy klient” (Mystery shopping).

 

Zogniskowany wywiad grupowy

 

Istotne jakościowo informacje możemy pozyskać podczas przeprowadzanych wywiadów grupowych. Około 1-2 godzinne spotkanie w formie dyskusji, w gronie około 10 osób (klientów apteki), prowadzone przez moderatora według ustalonego scenariusza, w komfortowych warunkach, pozwala uzyskać odpowiedzi na interesujące, właściciela danej apteki, pytania w takich kwestiach jak optymalizacja działania apteki, dostosowanie się do oczekiwań klientów, eliminacja złych nawyków sprzedawców, zadowolenie z jakości obsługi w aptece, etc.

 

Eksperymenty

 

Kolejnym rodzajem badań, które wykorzystuje się w celu poprawy działalności apteki, są eksperymenty. Dostarczają one wiarygodnych informacji na temat reakcji pacjentów na różne działania marketingowe (promocje, akcje społeczne) prowadzone przez aptekę. Właściciel apteki może przykładowo rozmieścić różne specyfiki i środki w różnych miejscach na regałach i analizować poziom ich sprzedaży. Kolejnym etapem może być umieszczenie tego samego specyfiku obok siebie i również zbadać poziom sprzedaży. Następnie porównać zebrane dane i wyciągnąć wnioski.

 

Jak widać na powyższym przykładzie, dzisiejsi właściciele aptek mogą wprzęgnąć do prowadzenia swoich farmaceutycznych przedsięwzięć wiele metod z zakresy badań marketingowych. Prowadzone przez nich, na własną rękę lub przez specjalistyczne agencje, badania rynku farmaceutycznego, pozwalają im, na podstawie wniosków z badań, na podejmowania strategicznych decyzji, dot. zarówno wyglądu apteki, lokacji produktów, sposobu obsługi czy podejmowanych działań promocyjnych.

 

 

Działalność marketingowa kojarzona jest na ogół z promowaniem dóbr i usług celem maksymalizacji sprzedaży i pozyskania możliwie największego zysku. Jak pokazują badania marketingowe, rola promocji podejmowanych działań odgrywa jednak niemniejszą, stale rosnącą, rolę także w obszarze rynku medycznego, mimo iż nadrzędnym celem jego podmiotów stanowi nie  osiąganie zysku, a efektywna służba na rzecz pacjenta. Stąd wyłania się ważne spostrzeżenie, iż…

 

… rynek medyczny to nie tylko badania epidemiologiczne

 

Główne zadanie ww. Healthcare Marketingu stanowi wspieranie swoistej rynkowej sprzedaż usług medycznych - ponieważ zaś sprzedaż ta wymaga wspieranie odmiennego od stosowanego powszechnie w działalności promocyjnej typowej dla podmiotów ukierunkowanych na zysk, uznać można, że planowanie i realizacja działań marketingowych w jednostkach rynku medycznego nabiera szczególnego wymiaru i znaczenia.

 

Zwłaszcza że działania te niemniej skutecznie - tj. jak w przypadku jednostek każdego innego rynku - sprzyjać winny komunikacji  z potencjalnymi nabywcami, informowaniu pacjentów (konsumentów) o świadczonych usługach oraz tworzenia korzystnego wizerunku placówki. Wśród kluczowych trendów prognozowanych na najbliższy czas w zakresie marketingu opieki zdrowotnej wylicza się w szczególności:

 

• poszukiwanie tożsamości placówki - budowanie korzystnego wizerunku marki,
• orientację na jakość świadczonych usług i satysfakcję pacjenta,
• realizacja badań rynku (Medicial Market Research i Pharma Market Research) celem kreowania optymalnych strategii działań promocyjnych.

 

Co istotne, tak jak umiejętnie zrealizowane badania marketingowe rynku (Market Research) wspierają biznesowe działania promocyjne tak badania rynku medycznego (Healthcare Market Research) pozwalają kształtować marketing podmiotów medycznych zaś badania rynku aptecznego (Pharmaceutical Market Research) - badania takie wpisują się nie tylko w ww. trendy, ale również pozwalają na realizację innych ujętych w nich kierunków działań.

 

Badania marketingowe w służbie zdrowia

 

Ponieważ orientacji marketingowej w służbie zdrowia upatruje się na ogół w nastawieniu działalności placówek na potrzeby pacjentów oraz usprawnieniu relacji personel medyczny/lekarz - pacjent, badania marketingowe na potrzeby podmiotów służby zdrowia ukierunkowane są zazwyczaj na:

 

• rozpoznanie kluczowej konkurencji placówki,
• określenie wizerunku danego podmiotu i jej produktów (pomagają w tym m.in. badania świadomości marek leków),
• zdefiniowanie potrzeb i satysfakcji pacjentów (przydatne są w tym zakresie m.in. badania opinii pacjentów czy badania leków, określające ich skuteczność czy atrakcyjność).

 

Jednocześnie warto mieć na uwadze, iż przy pozyskiwaniu danych w ww. zakresie nieoceniona okazuje się także szeroko pojęta statystyka medyczna - realizowane  w jej toku analizy pozwalają zinterpretować materiał badawczy pozyskany w toku Healthcare Medical Research oraz wyciągnięcie wiarygodnych wniosków na temat znajomości i wartości marki, przepływu pacjentów do konkurencji czy segmentacja konsumentów (np. nabywców leków) pod kątem ich cech demograficzno-społecznych i psychograficznych, która pozwoli dostosować usługi do potrzeb konkretnej grupy docelowej.