Na wielu polach badawczych wyzwaniem jest precyzyjny pomiar zmiennych lub procesów. Ogólnie we wszystkich naukach nierzetelny pomiar ludzkich przekonań, a w szczególnym przypadku pomiar przekonań konsumentów może być przeszkodą w przewidywaniu ich zachowań, co będzie skutkowało błędnie podejmowanymi decyzjami.

 

Czy pomiar okaże się wystarczająco dokładny?

 

Dylematy związane z dokładnością pomiaru pojawiają się zawsze wówczas, gdy występują zmienne trudno obserwowalne. Analiza rzetelności i pozycji może być wykorzystywana do zbudowania rzetelnych skal pomiarowych, ich poprawy oraz oceny rzetelności. Jednym ze sposobów sztucznego poprawienia trafności sumarycznej skali jest dodanie pozycji, jednakże kłóci się to z postulatem projektowania kwestionariuszy o rozsądnej liczbie pytań.

 

Zastosowanie oprogramowania Statistica

 

Moduł analizy rzetelności np. programu Statistica daje nawet możliwość oszacowania liczby pozycji, które powinny być dodane, aby osiągnąć określoną rzetelność. Wskaźnik uznaje się za rzetelny, jeżeli odpowiedzi na poszczególne pytania są ze sobą ściśle związane, co sugeruje iż najprostszym miernikiem rzetelności skali może być współczynnik korelacji.

 

Rzetelność testu psychologicznego

 

Rzetelność jest miarą dokładności pomiaru dokonywanego za pomocą skali. Ocena rzetelności testu psychologicznego w aspekcie własności psychometrycznych opiera się na szeregu operacji:

• Porównanie dwukrotnych badań tym samym testem (test-retest reliability)
• Porównanie alternatywnych form testu (parallel – test metod)
• Porównywanie części tego samego testu (split – half reliability)
• Analiza właściwości statystycznych pozycji testowych (internal reliability)
• Analiza związku  pozycji testowych z ogólnym wynikiem testu
• Badanie zgodności sędziów kompetentnych oceniających odpowiedzi testowe

 

Pełne badanie rzetelności testu wymaga zastosowania kilku uzupełniających się metod.

 

 

Statystyka medyczna to badania odnoszące się do statystycznych testów oraz obliczeniowych technik. Są one niezbędne dla szeroko pojętej medycyny – w tym właszcza dla farmacji, fizjoterapii, pielęgniarstwa, różnego rodzaju badań medycznych, a nawet weterynarii. Otrzymane wyniki pozwalają nie tylko określić stan zdrowia pacjentów czy przeanalizować przeżywalność. Dzięki nim można dowiedzieć się, w jakim kierunku powinny pójść medyczne badania dotyczące nowych leków.

 

Kto przeprowadza analizy danych statystycznych?

 

Badania statystyczne na potrzeby lekarzy czy farmaceutów przeprowadzają wyspecjalizowane w tej dziedzinie agencje badawcze. Obecnie w Polsce działa wiele takich jednostek badawczych, a ich oferta jest bardzo szeroka. Obejmuje ona m.in.:

 

•             badania weryfikujące skuteczność leków

•             badania weryfikujące skuteczność konkretnych zabiegów, operacji i terapii,

•             obliczenia statystyczne na potrzeby medycznych artykułów,

•             analiza skuteczności fizjoterapeutycznych procedur,

•             analiza przeżycia pacjentów.

 

Agencje oferujące możliwość przeprowadzenia obliczeń w obszarze statystyki medycznej posiadają najczęściej rozbudowane oprogramowanie ecrf, niezbędne do tego, by dokładnie przeanalizować zgromadzone dane. Często badania wymagają zaprojektowania specjalnego eksperymentu lub innej metody, by móc zebrać właściwe informacje.

 

Zarys i cele analizy

 

Podstawą do przeprowadzenia badań statystycznych jest ustalenie problemu badawczego (lub kilku problemów). To właśnie on wyznacza kierunek analizy. Niezbędne jest także ustalenie, w jakim kierunku będzie podążać weryfikacja wniosków z przeprowadzanego badania oraz wybór odpowiedniej metody statystycznej i analizy. Uzależniony jest on od tego, jaki został wybrany cel badania.

 

Najczęściej podstawowym celem jest analiza zależności. Ma ona na celu zbadanie, w jaki sposób kształtuje się jedna zmienna, biorąc pod uwagę wartość drugiej zmiennej – badanie może więc pokazywać, jak dawka leku wpływa na wskaźnik poprawy zdrowia.

 

Analizy porównawcze

 

Bardzo często zdarza się jednak, że badanie ma też tzw. cel porównawczy. W tym przypadku przeprowadzane testy statystyczne porównują średnią dwóch lub kilku populacji. Zazwyczaj będzie to porównanie dwóch grup pacjentów leczonych różnymi preparatami.

 

Po wykonaniu statystycznych obliczeń i wizualizacji danych konieczne jest przeprowadzenie analizy mocy testów. Istotną rolę odgrywa również oszacowanie intensywności efektów zależności lub wpływów badanych czynników medycznych. To często od takich badań uzależniony jest stan zdrowia pacjentów, a nawet całego społeczeństwa. To na podstawie statystyki podejmowane są decyzje dotyczące ludzkiego życia.