L4 na COVID-19: obecne zasady, długość i kontrola ZUS
Zwolnienie lekarskie z powodu COVID-19 nie jest już wydawane tak automatycznie, jak w czasie pandemii. Chorzy muszą dziś przejść standardową procedurę, a lekarz wystawia e-ZLA tylko wtedy, gdy objawy rzeczywiście uniemożliwiają pracę. Warto wiedzieć, ile trwa takie L4, jakie obowiązują zasady kontroli i jakie prawa przysługują pacjentowi.
Kiedy przysługuje zwolnienie lekarskie na COVID-19?
Zwolnienie lekarskie z powodu zakażenia koronawirusem przysługuje osobom, u których objawy infekcji ograniczają możliwość wykonywania obowiązków zawodowych. Nie każde pozytywne badanie testowe oznacza automatyczne L4, o potrzebie jego wystawienia decyduje lekarz, oceniając ogólny stan pacjenta i przebieg choroby. W praktyce najczęściej e-ZLA jest wystawiane przy gorączce, dusznościach, osłabieniu, bólach mięśni i utracie węchu lub smaku.
Zwolnienie może również dotyczyć osób, które muszą pozostać w izolacji domowej i nie mają możliwości pracy zdalnej. Od 2023 roku nie ma już odrębnych zasad dla L4 na COVID-19 i obowiązują te same przepisy co przy innych chorobach. Lekarz wprowadza e-ZLA do systemu, a informacja automatycznie trafia do ZUS i pracodawcy. Pacjent nie musi przekazywać dokumentu samodzielnie, jednak ma obowiązek poinformować pracodawcę o niezdolności do pracy.
Długość L4 przy COVID-19
Czas trwania zwolnienia lekarskiego po zakażeniu koronawirusem zależy przede wszystkim od nasilenia objawów oraz ewentualnych powikłań. W przypadku łagodnego przebiegu infekcji L4 trwa zwykle od 5 do 10 dni, czyli tyle, ile trwa izolacja i regeneracja organizmu. Przy cięższych objawach, takich jak wysoka gorączka, długotrwały kaszel czy problemy z oddychaniem, lekarz może przedłużyć zwolnienie o kolejne dni lub tygodnie.
Pacjenci, którzy po chorobie doświadczają tzw. long COVID, czyli przewlekłego zmęczenia, problemów z koncentracją lub zaburzeń oddychania, często wymagają dłuższej rekonwalescencji. W niektórych przypadkach konieczne jest skierowanie na rehabilitację pulmonologiczną lub badania kontrolne, zwłaszcza gdy choroba obciążyła układ oddechowy lub krążenia. Powrót do pracy powinien następować stopniowo, a osoby po ciężkim przebiegu COVID-19 powinny skonsultować się z lekarzem medycyny pracy przed wznowieniem obowiązków.
Kontrola ZUS i obowiązki pacjenta na L4 z powodu COVID-19
Zasady kontroli zwolnień lekarskich w przypadku COVID-19 są takie same jak przy innych schorzeniach. ZUS może sprawdzić, czy pacjent faktycznie przebywa w miejscu wskazanym na e-ZLA oraz czy nie wykonuje w tym czasie pracy zarobkowej. Kontrola może odbyć się zarówno na podstawie dokumentacji medycznej, jak i wizyty inspektora w domu.
Jeżeli stwierdzone zostaną nieprawidłowości, np. pacjent korzysta ze zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem, to ZUS ma prawo wstrzymać wypłatę świadczenia chorobowego. Pacjent powinien pamiętać, że w czasie L4 jest zobowiązany do stosowania zaleceń lekarza, odpoczynku i unikania sytuacji, które mogłyby wydłużyć okres niezdolności do pracy. Pracodawca ma wgląd jedynie w daty i długość zwolnienia, nie w przyczynę choroby. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą obowiązują identyczne zasady jak przy innych zwolnieniach.